Nasze ciało jest zdolne do samoleczenia. Dowodzą temu między innymi badania, w których wykazano, że przepuklina krążka międzykręgowego jest w stanie wchłonąć się samoistnie. Badacze przeanalizowali, czy istnieją czynniki, które mogą przewidzieć wcześniejsze wchłonięcie się objawowej przepukliny odcinka lędźwiowego kręgosłupa.

Szacowany czas czytania: 5 minut

Czego dowiesz się z tego artykułu

Wprowadzenie

W ostatnich latach badacze zwracają coraz większą uwagę na fakt wchłonięcia przepukliny krążka w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Jedna metaanaliza wykazała, że średnio w 62-66% przypadkach doszło do reabsorpcji objawowej przepukliny (38 badań klinicznych zgłoszonych w ciągu ostatnich 30 lat) (Chiu et al. 2014).

W kolejnej metaanalizie z 2017 roku stwierdzono, że do samoistnego wchłonięcia przepukliny odcinka lędźwiowego doszło w prawie 67% badanych przypadków w ciągu roku (Zhong et al. 2017).

Z kolei w niedawno przeprowadzonej retrospektywnej analizie spośród 409 pacjentów z przepukliną w odcinku lędźwiowym 320 pacjentów otrzymało leczenie zachowawcze. Ostatecznie łącznie u 189 pacjentów leczonych zachowawczo doszło do reabsorpcji protruzji, co stanowiło 59,06% (Ma et al. 2021).

wchłonięcie-przepukliny

Jak do tej pory nie określono czynników, które mogłyby prognozować wcześniejsze wchłonięcie się przepukliny. Aby się tego dowiedzieć Hornung i wsp. (2023) postanowili przeprowadzić badanie prospektywne z udziałem 93 pacjentów z objawową przepukliną krążka międzykręgowego.

Wchłonięcie przepukliny kręgosłupa – wyniki badania

U wszystkich pacjentów (93/93) nastąpiło wchłonięcie przepukliny w ciągu 1 roku. W 23 przypadkach cały fragment został wchłonięty w czasie krótszym niż 3 miesiące od pierwszego badania. Osoby te zostały zakwalifikowane do grupy wcześniejszego wchłonięcia się dysku. 

Przyjęto, że stan zapalny i neowaskularyzacja to nieodłączne elementy procesu samoleczenia. Z tego powodu u pacjentów nie stosowano niesteroidowych leków przeciwzapalnych ani kortykosteroidów, ponieważ istniało ryzyko zaburzenia wybranego przez ciało mechanizmu wchłonięcia przepukliny. Zastosowano natomiast gabapentin, akupunkturę oraz edukację. 

Wyróżniono trzy główne czynniki, które przewidywały wcześniejsze wchłonięcie się przepukliny krążka:

  • wyższa tylna część trzonu kręgu L4
  • większy kąt Fergusona, czyli kąt nachylenia kości krzyżowej 
  • większa objętość przepukliny

W przypadku pierwszego czynnika nie jest jasne co mogłoby doprowadzić do szybszego wchłonięcia przepukliny. Jeżeli chodzi o drugi czynnik, autorzy spekulują, że większy kąt nachylenia kości krzyżowej (ponad 35˚) mógłby zmniejszać obciążenie wywierane na dysk i biomechaniczne naprężenie i tym samym potencjalnie wpływać na prawdopodobieństwo wczesnego samoleczenia (3).

W trzecim przypadku za szybszym wchłonięciem się przepukliny o większej objętości może stać dostęp do składników odżywczych oraz uwodnienia. Większa przepuklina może potencjalnie penetrować pierścień włóknisty oraz więzadło podłużne tylne. Dzięki temu możliwe jest zewnątrzoponowe zaopatrzenie w naczynia. Natomiast mniejsze przepukliny pozostają zależne od sąsiedniej blaszki końcowej i jej względnie mniejszej zdolności do transportu metabolicznego.

Czy wchłonięcie przepukliny kręgosłupa zmniejsza objawy?

Ważnym spostrzeżeniem w tym badaniu jest to, że wchłonięcie się przepukliny nie jest równoznaczne z ustąpieniem lub zmniejszeniem się nasilenia objawów. Nie wykazano różnic pomiędzy grupą wcześniejszego a późniejszego wchłonięcia w kontekście momentu pojawienia się objawów, ustąpienia bólu rzutowanego czy w punktacji skali VAS.

Podsumowanie

Wydaje się, że w przypadku niektórych pacjentów z większą przepukliną warto dać organizmowi czas potrzebny na to, aby zaszły proces samoleczenia. Warto na początku zastosować konserwatywne metody leczenia, dzięki czemu może dość do wchłonięcia się przepukliny, a operacja może nie być konieczna.

Literatura

Chiu CC, Chuang TY, Chang KH, Wu CH, Lin PW, Hsu WY. The probability of spontaneous regression of lumbar herniated disc: a systematic review. Clin Rehabil. 2015 Feb;29(2):184-95. doi: 10.1177/0269215514540919. Epub 2014 Jul 9. PMID: 25009200.

Hornung AL, Barajas JN, Rudisill SS, Aboushaala K, Butler A, Park G, Harada G, Leonard S, Roberts A, An HS, Epifanov A, Albert HB, Tkachev A, Samartzis D. Prediction of lumbar disc herniation resorption in symptomatic patients: a prospective, multi-imaging and clinical phenotype study. Spine J. 2023 Feb;23(2):247-260. doi: 10.1016/j.spinee.2022.10.003. Epub 2022 Oct 13. PMID: 36243388.

Ma Z, Yu P, Jiang H, Li X, Qian X, Yu Z, et al. Conservative treatment for giant lumbar disc herniation: clinical study in 409 cases. Pain Physician. 2021;24(5):E639–e648.

Zhong M, Liu JT, Jiang H, Mo W, Yu PF, Li XC, Xue RR. Incidence of Spontaneous Resorption of Lumbar Disc Herniation: A Meta-Analysis. Pain Physician. 2017 Jan-Feb;20(1):E45-E52. PMID: 28072796.