Metoda PNF – kto stworzył i historia jej powstania

W tym artykule przeniesiemy się w czasie, by poznać fascynującą historię powstania metody PNF. Dowiemy się, jak wkład dr. Kabata, późniejsza współpraca z Maggie Knott oraz Dorothy Voss, przyczyniły się do rozwoju tej metody. Zobaczymy, jak PNF zrewolucjonizowało postrzeganie rehabilitacji, a techniki opracowane przez prekursorów metody nadal są używane i cieszą się uznaniem na całym świecie.

Szacowany czas czytania: 8 minut

Wprowadzenie do Metody PNF

Podejście terapeutyczne znane dziś jako metoda PNF, czyli proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie, zostało pierwotnie zapoczątkowane jako „proprioceptive facilitation” przez dr. Hermana Kabata we wczesnych latach czterdziestych XX wieku.

W 1954 roku Dorothy Voss rozszerzyła tę nazwę o „nerwowo-mięśniowe”. Tak powstał kompleksowy termin, którego używamy dzisiaj.

Początki Metody PNF i wkład dr. Hermana Kabata 

Na rozwój PNF przez dr. Kabata miało wpływ jego doświadczenie jako neurofizjologa i lekarza, a także pionierskie metody siostry Elizabeth Kenny. Australijska pielęgniarka wprowadziła innowacyjne ćwiczenia rozciągające i wzmacniające u pacjentów po polio.

Metody Kenny były niekonwencjonalne jak na swoje czasy i brakowało im solidnych podstaw neurofizjologicznych. Dr Kabat połączył praktyczne techniki Kenny z zasadami neurofizjologicznymi zidentyfikowanymi przez Sherringtona. Do zasad tych zaliczamy między innymi sukcesywną indukcję, reciprokalne unerwienie i hamowanie, a także pojęcie irradiacji.

Rozwój PNF i współpraca z Maggie Knott  

Dr Kabat dążył do stworzenia metody terapeutycznej opartej na wykorzystaniu dotyku. Miała ona umożliwić pracownikom służby zdrowia jednoczesną ocenę i poprawę ruchu pacjenta, ostatecznie prowadząc do bardziej skutecznych funkcjonalnych strategii ruchowych. Dlatego ważne jest, aby zrozumieć, że metoda PNF wykracza poza zwykłe leczenie. Zamiast tego służy jako kompleksowy system do jednoczesnego diagnozowania i leczenia zaburzeń nerwowo-mięśniowych.

W połowie lat 40. innowacyjne pomysły dr. Kabata zainteresowały zamożnego biznesmena Henry’ego Kaisera, którego syn walczył ze stwardnieniem rozsianym. Nawiązując współpracę, w 1946 roku założyli Kaiser-Kabat Institute w Waszyngtonie. Późniejsza ekspansja obejmowała otwarcie kolejnego instytutu w Vallejo w Kalifornii w 1948 roku. Niespełna dwa lata później, w 1950 roku, otwarto trzecią placówkę w Santa Monica w Kalifornii.

W połowie i pod koniec lat czterdziestych XX wieku dr Kabat rozpoczął poszukiwania fizjoterapeuty, który dołączyłby do niego w stosowaniu jego innowacyjnych metod leczenia. Maggie Knott to pierwsza fizjoterapeutka, która w grudniu 1945 roku połączyła siły z dr. Kabatem. Trzy lata później, w 1948 roku, przeniosła się z Waszyngtonu do Vallejo, aby kontynuować współpracę z dr. Kabatem.

Ekspansja i edukacja w zakresie metody PNF  

Po przybyciu do Vallejo w 1948 roku Maggie Knott zaczęła kształcić innych fizjoterapeutów w zakresie zasad i technik PNF. W tym samym roku stworzyła podyplomowy program szkoleniowy, który przyciągnął terapeutów z całego świata.

Program szkoleniowy, mający obecnie ponad 50 lat, nadal oferuje 3- 6- i 9-miesięczne programy rezydencyjne. Koncentrują się ona na praktycznym szkoleniu klinicznym, a także wiedzy teoretycznej, zachowując dziedzictwo dr. Kabata i Maggie Knott.

Dorothy Voss i literatura na temat metody PNF  

Dorothy Voss stała się częścią zespołu wraz z dr Kabatem i Maggie Knott w 1952 roku.

Na początku lat 60-tych Dorothy i Maggie były współautorkami inauguracyjnej książki na temat PNF. Wspólnie udoskonaliły i rozszerzyły podstawowe zasady tego, co dziś uznaje się za metodę PNF.

Filozofia i zasady PNF  

Od momentu powstania, PNF efektywnie wykorzystuje liczne zasady stosowane w nowoczesnych praktykach neurorehabilitacyjnych.

Fundamentalne elementy PNF, w tym jego filozofia, podstawowe założenia oraz charakterystyczne spiralne i diagonalne wzorce ruchowe, stanowią trzon tego podejścia.

Ponadto PNF podkreśla znaczenie nauczania motorycznego i utrwalania nowo nabytych umiejętności poprzez ciągłe powtarzanie ćwiczeń. Wykorzystuje sekwencję rozwoju motorycznego, aby pomóc pacjentom rozwijać i udoskonalać skuteczne strategie ruchowe.

Co więcej, metoda PNF obejmuje szczegółową analizę kontroli motorycznej, zarówno z perspektywy biomechanicznej, jak i behawioralnej.

W ramach metody PNF każda aktywność jest ściśle zorientowana na określony cel. Jest zaprojektowana tak, aby umożliwiać osiągnięcie praktycznych rezultatów i jednocześnie jest dostosowana do specyficznego kontekstu realizacji tych celów.

PNF w praktyce — przypadki Henry’ego Kaisera Jr i innych  

Powrót do zdrowia po udarze mózgu to wymagająca podróż, daleka od biernego oczekiwania związanego z pokonaniem zwykłej choroby. Wymaga ciągłego wysiłku i samozaparcia, podobnie jak przygotowanie do zawodów olimpijskich, aby powrócić do pozornie normalnego życia.

Historia Henry’ego Kaisera Jr, u którego zdiagnozowano stwardnienie rozsiane w 1945 roku, ilustruje rozpaczliwe poszukiwanie nadziei w czasach, gdy takie diagnozy uznawano za nieuleczalne. Henry Kaiser Sr., człowiek znany z przekształcania wyzwań w możliwości, szukał innowacyjnej pracy dr. Hermana Kabata i fizjoterapeutki Maggie Knott w Waszyngtonie. Byli oni wtedy pionierami nowego podejścia do leczenia stwardnienia rozsianego i innych wyniszczających schorzeń.

Dr Kabat wykorzystywał znany lek, prostygminę, w nowatorski sposób, aby złagodzić skurcze mięśni u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. Lek ten ułatwiał pacjentom poruszanie się i znacznie poprawiał ich funkcjonowanie. Prowadziło to do niezwykłej poprawy, a pacjenci odzyskiwali zdolności, które utracili przez lata. Zainspirowany tymi sukcesami, Henry Kaiser Jr. został objęty opieką przez Kabata i Knott, co z czasem przyniosło wyraźne postępy.

Historie sukcesu w rehabilitacji PNF 

Współpraca Kabata i Knott, wraz z Dorothy Voss, która dołączyła do nich w 1952 roku, doprowadziła do opracowania kompleksowego podejścia do fizjoterapii. Dziś znamy go jako Proprioceptive Neuromuscular Facilitation (PNF).

Metoda PNF nie polegała wyłącznie na leczeniu objawów, ale była zakorzeniona w głębokim zrozumieniu neuroplastyczności, zdolności mózgu do reorganizacji, a także adaptacji.

Centrum Rehabilitacji Fundacji Kaiser, początkowo założone jako Instytut Kabat-Kaiser, stało się źródłem nadziei i innowacji. To właśnie tutaj ciężko ranni, między innymi górnicy z Appalachów i pacjenci z szeregiem schorzeń neurologicznych i ortopedycznych, znaleźli nowe możliwości powrotu do zdrowia i uczestnictwa w życiu.

Dziedzictwo i wpływ PNF na współczesną fizjoterapię 

Praca centrum Kaiser według zasad Kabata i Knott, była obrazem niezwykłej ludzkiej siły do powrotu do zdrowia i adaptacji. Nawet w obliczu poważnej niepełnosprawności.

Historie wytrwałości i powrotu do zdrowia nie tylko są tak liczne, ale i inspirujące. Od Harolda Wilsona, górnika, który pokonał paraplegię, aby zostać analitykiem finansowym i orędownikiem dostępnego transportu publicznego, po Shelly Bickoff, która wróciła na kort tenisowy pomimo wyzwań związanych z polio.

Takie podejście do rehabilitacji, kładące nacisk na aktywną rolę pacjenta w jego powrocie do zdrowia oraz indywidualne stosowanie ćwiczeń siłowych i funkcjonalnych, nadal inspiruje i ukierunkowuje praktykę fizjoterapii.

Jest to świadectwo trwałego dziedzictwa dr. Kabata, Maggie Knott i ich następców. Udowadnia, że przy odpowiednim wsparciu i determinacji pacjenci mogą osiągnąć niezwykłe rezultaty, zamieniając przeciwności losu w możliwości.