Estimated reading time: 4 minuty

Spis treści artykułu

Upadki osób starszych – dlaczego to tak poważny problem?

Upadki stanowią istotny problem zdrowotny wśród osób starszych, niestety często prowadząc do poważnych urazów i obniżenia jakości życia. Częstość występowania upadków rośnie wraz z wiekiem, dlatego też niezbędne są skuteczne strategie zapobiegania im.

Badanie przeprowadzone przez Willemse i wsp. (2024) bada wpływ 12-tygodniowego programu wzmacniającego krótkie mięśnie stopy na chód u osób starszych, mający na celu zwiększenie mobilności i zapobieganie upadkom.

Badanie analizujące wpływ wzmacniania krótkich mięśni stopy na chód upadki osób starszych

Badanie prowadzone przez Willemse’a i współpracowników to równoległe randomizowane badanie kontrolowane (RCT). Ma ono na celu ocenę wpływu ukierunkowanego treningu wzmacniającego krótkie mięśnie stopy na różne parametry chodu u osób starszych.

Uczestnicy, wszyscy w wieku 65 lat i starsi, byli już zaangażowani w program ćwiczeń funkcjonalnych. Zostali oni podzieleni na dwie grupy:

  • grupę badaną otrzymującą trening krótkich mięśni stopy,
  • grupę kontrolną kontynuującą swój zwykły program ćwiczeń bez dodatkowego treningu.

Grupa badana uczestniczy w 12-tygodniowym programie wzmacniającym krótkie mięśnie stopy. Program składa się z izolowanych i funkcjonalnych ćwiczeń stóp wykonywanych pięć razy w tygodniu przez około 20 minut na sesję. Wykaz ćwiczeń wraz ze zdjęciami znajdziesz w badaniu. Link do niego znajduję się na końcu tego artykułu.

Sesje są nadzorowane co tydzień przez przeszkolonego studenta fizjoterapii. Grupa kontrolna kontynuuje swoje zwykłe ćwiczenia i prowadzi dziennik, aby zgłaszać aktywność fizyczną, upadki i wszelkie dolegliwości.

Głównym pomiarem jest zmiana maksymalnej prędkości chodu. Drugorzędowe wyniki obejmują:

  • wydolność mięśni stopy,
  • izometryczną siłę zginaczy palców,
  • biomechanikę stopy i kostki podczas chodu,
  • komfortową prędkość chodu,
  • długość kroku, równowagę podczas chodu,
  • zgłaszaną przez siebie mobilność,
  • aktywność fizyczną,
  • upadki i strach przed upadkiem.

Dane zostaną zebrane na początku i po zakończeniu interwencji.

Upadki osób starszych – czy ćwiczenia na krótkie mięśnie stopy pomagają?

Podczas gdy badanie jest wciąż w toku i pełne wyniki dotyczące wpływu treningu krótkich mięśni stopy na upadki osób starszych nie są jeszcze dostępne, protokół podkreśla kilka spodziewanych wyników i ich implikacji.

Autorzy zakładają, że wzmocnienie krótkich mięśni stopy zwiększy maksymalną prędkość chodu, co jest kluczowym czynnikiem zmniejszającym ryzyko upadku. Większa prędkość chodu wiąże się z lepszymi zdolnościami napędowymi, a także mniejszą częstością upadków.

Dodatkowo trening ma na celu poprawę morfologii i siły mięśni, co może przyczynić się do lepszej stabilności stóp i ogólnej mobilności. To z kolei przełożyć się na skuteczniejsze strategie zapobiegania upadkom, włączone do istniejących programów ćwiczeń.

Kolejnym obszarem, na który może wpłynąć trening krótkich mięśni stopy, jest poprawa równowagi podczas chodu, stanowiąc kolejną istotną korzyść. Zwiększona równowaga zmniejsza prawdopodobieństwo upadków osób starszych, szczególnie w dynamicznych sytuacjach, w których stabilność ma kluczowe znaczenie.

Ostatnią, ale nie mniej ważną kwestią, są korzyści psychologiczne. Zmniejszenie strachu przed upadkiem poprzez poprawę zdolności fizycznych może prowadzić do większej pewności siebie i chęci angażowania się w różne działania, dodatkowo promując ogólny stan zdrowia i dobre samopoczucie.

Podsumowanie

Protokół badania Willemse i wsp. prezentuje obiecujące podejście do zapobiegania upadkom u osób starszych poprzez ukierunkowane wzmocnienie krótkich mięśni stopy. Zajmując się kluczowym, ale często pomijanym aspektem funkcji mięśni stopy, interwencja ta może znacznie zwiększyć mobilność i zmniejszyć ryzyko upadku. W chwili obecnej badanie jest nadal w toku, z trwającymi fazami interwencji i gromadzenia danych. W drugiej części tego artykułu poznamy ostateczne wyniki, które ujawnią rzeczywisty wpływ wzmocnienia krótkich mięśni stopy na częstotliwość upadków osób starszych.

Literatura

Willemse L, Wouters EJM, Pisters MF, Vanwanseele B. Effects of a 12-week intrinsic foot muscle strengthening training (STIFF) on gait in older adults: a parallel randomized controlled trial protocol. BMC Sports Sci Med Rehabil. 2024 Jul 20;16(1):158. doi: 10.1186/s13102-024-00944-z. PMID: 39033125.