Mięsień prostownik długi palucha

Mięsień prostownik długi palucha to mięsień biegnący wzdłuż przedniego przedziału goleni. W tym artykule znajdziesz wszystkie informacje na temat jego anatomii, w tym położenie, przyczep początkowy, przyczep końcowy, unerwienie, funkcje i palpację. Zrozumienie anatomii prostownika długiego palców może być kluczowe w diagnozowaniu i terapii problemów z chodem.

Szacowany czas czytania: 5 minut

Anatomia mięśnia prostownika długiego palucha

Mięsień prostownik długi palucha rozciąga się od kości strzałkowej do paliczka dalszego palucha. Sąsiaduje z mięśniem piszczelowym przednim i mięśniem prostownikiem długim palców, które w części proksymalnej go pokrywają. Dystalnie ścięgno biegnie powierzchownie na kościach stępu, śródstopia i palucha.

Przyczep początkowy

2/4 środkowe powierzchni kości strzałkowej po stronie przyśrodkowej i sąsiadująca błona międzykostna goleni.

Przyczep końcowy

Powierzchnia grzbietowa podstawy paliczka dalszego palucha, rozcięgno grzbietowe palucha

Unerwienie

Nerw strzałkowy głęboki odchodzący od nerwu strzałkowego wspólnego, po odłączeniu się od nerwu kulszowego pochodzącego ze splotu krzyżowego rozpoczynającego się nerwami rdzeniowymi L5, S1 i czasami L4.

Unaczynienie

Unaczynienie mięśnia prostownika długiego palucha pochodzi głównie z tętnicy piszczelowej przedniej i jej gałęzi. Dodatkowo mięsień mogą zaopatrywać gałęzie tętnicy strzałkowej. 

Położenie mięśnia prostownika długiego palucha względem innych struktur

Mięsień prostownik długi palucha, rozpoczynający się na dystalnej połowie kości piszczelowej, biegnie pomiędzy mięśniem piszczelowym przednim a prostownikiem długim palców, jednak głęboko względem ich masy mięśniowej.

Ścięgno prostownika długiego palucha przechodzi w swój własny przedział znajdujący się głęboko względem troczka prostowników. Otoczone jest osobną pochewką maziową, gdy biegnie do podstawy paliczka dalszego palucha. Ścięgno prostownika długiego palucha można łatwo dostrzec i zbadać palpacyjnie przy wyprostowanym paluchu. 

Mięsień prostownik długi palucha – palpacja

Mięsień prostownik długi palucha rozpoczyna się na powierzchni przyśrodkowej kości strzałkowej mniej więcej w połowie goleni. W swym początkowym biegu pokryty jest przez prostownik długi palców i mięsień piszczelowy przedni. 

W części dystalnej goleni mięsień prostownik długi palucha wyłania się spod dwóch wspomnianych wcześniej struktur mięśniowych.

Wykonując aktywność izometrycznego wyprostu palucha, możliwe jest śledzenie przebiegu ścięgna końcowego prostownika długiego palucha. Biegnie ono od paliczka dystalnego po grzbiecie stopy. Następnie, nieco powyżej stawu skokowego chowa się pomiędzy pozostałe struktury przednio-bocznej części goleni. 

Ćwiczenie: 

• Pacjent w pozycji leżenia tyłem, kończyna dolna palpowana wyprostowana w kolanie 
• Zlokalizuj ścięgno końcowe m prostownika długiego palucha.
• Podążaj od ścięgna m. prostownika długiego palucha proksymalnie i wypalpuj brzusiec mięśniowy.

Funkcje mięśnia prostownika długiego palucha

Mięsień jest silnym prostownikiem palucha (wyprost I stawu śródstopno-paliczkowego i międzypaliczkowego palucha). Ma również swój wkład w zgięcie grzbietowe stopy. Wyprost palucha będzie istotnym ruchem zarówno dla aktywności chodu, jak i biegania.

Mięsień prostownik długi palucha może niekiedy przyczyniać się do nieznacznej inwersji lub ewersji stopy. Uzależnione jest to od położenie ścięgna względem osi dolnego stawu skokowego.

Punkty spustowe i wzorce bólu rzutowanego

Punkty spustowe mięśnia prostownika długiego palców położone są w okolicy ⅓ dystalnej goleni, po przedniej stronie kości strzałkowej. Mogą powodować ból rzutowany w obrębie pierwszej kości śródstopia i palucha (Jurch 2009).

Powiązane patologie

Uszkodzenie mięśnia lub nerwów może spowodować utratę siły w mięśniu prostowniku długim palucha. Kiedy dochodzi do utraty funkcji motorycznej, zginacze zaczynają dominować powodując stałe zgięcie dużego palca. 

Mięsień prostownik długi palucha i jego ścięgno są położone powierzchownie w obrębie podudzia i grzbietu stopy. Taki przebieg czyni go podatnym na urazy spowodowane przez upuszczenie ostrych lub ciężkich przedmiotów. Osłabienie lub porażenie tego mięśnia może również sugerować uszkodzenie korzenia nerwu L5, co jest powszechnie związane z przepukliną krążka międzykręgowego.

Inną możliwą przyczyną dysfunkcji mięśnia prostownika długiego palucha jest zespół ciasnoty przedziałów powięziowych (ZCPP). Nieelastyczne błony powięziowe powodują obrzęk, który zwiększa ciśnienie i upośledza krążenie krwi, a w konsekwencji funkcję mięśni w tej przestrzeni.

Literatura

Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.

Hudák R, Kachlik D, Volny O, Memorix anatomia. Wrocław: Edra Urban & Partner, 2017

Jurch, Steven E. 2009. Clinical Massage Therapy: Assessment and Treatment of Orthopedic Conditions. McGraw-Hill Higher Education.