W poprzednim artykule omówiliśmy aferentny model parestezji oraz modele związane z uwagą i procesami eferentnymi. W tym wpisie skupimy się na roli procesów emocjonalnych w doświadczaniu mrowienia, a także na terapeutycznych aspektach parestezji.

Estimated reading time: 5 minut

Spis treści

Procesy emocjonalne a parestezje

Mrowienie jest powiązane z różnorodnymi stanami afektywnymi, co sugeruje istotną rolę procesów emocjonalnych w powstawaniu i modulacji tych doznań.

Związek z pozytywnymi emocjami

  • Pozytywne pobudzenie – mrowienie często towarzyszy stanom zwiększonej energii i pozytywnego pobudzenia [1].
  • Wzniosłość – interesujące jest powiązanie mrowienia z uczuciem wzniosłości – przyjemną, pozytywną emocją moralną, wywoływaną obserwacją aktów ludzkiej cnoty [2].
  • Antycypacja – parestezje mogą towarzyszyć oczekiwaniu na pozytywne wydarzenia lub podczas angażujących aktywności [3].

Związek z negatywnymi emocjami

Mrowienie może również towarzyszyć mniej pozytywnym stanom emocjonalnym:

  • Lęk i strach – parestezje są często zgłaszane w kontekście stanów lękowych [4].
  • Obrzydzenie – niektóre badania sugerują związek między mrowieniem a odczuciem obrzydzenia [5].

Neurofizjologia emocjonalnego mrowienia

Badania obrazowania mózgu wykazały, że intensywność dreszczy (często opisywanych jako forma mrowienia) jest powiązana z aktywnością w kilku kluczowych obszarach mózgu:

  • Brzuszne prążkowie i kora oczodołowo-czołowa (centra układu nagrody)
  • Wyspa
  • Przednia część zakrętu obręczy [6]

Te odkrycia sugerują, że emocjonalne zaangażowanie może pobudzać układ współczulny, co następnie odczuwamy jako mrowienie [7].

Terapeutyczne aspekty parestezji

Interesującym aspektem parestezji jest ich potencjalne znaczenie terapeutyczne. W niektórych kontekstach mrowienie jest nie tylko objawem, ale może być również pożądanym efektem terapeutycznym.

Techniki terapeutyczne wykorzystujące parestezje

  1. Trening autogenny – mrowienie jest często wykorzystywane jako wskaźnik postępu w tej technice relaksacyjnej [8].
  2. Biofeedback – parestezje mogą służyć jako sygnał zwrotny w technikach biofeedbacku [9].
  3. Hipnoza – sugestie dotyczące mrowienia są często stosowane w interwencjach hipnoterapeutycznych [10].
  4. Medytacja – niektóre praktyki medytacyjne celowo wywołują lub wykorzystują doznania mrowienia [11].
  5. Akupunktura – mrowienie (określane jako „de qi”) jest uważane za kluczowy element terapeutyczny w akupunkturze [12].

Mrowienie jako efekt anandebo

W kontekście terapeutycznym mrowienie może być interpretowane pozytywnie, prowadząc do:

  • Pozytywnych oczekiwań
  • Wzmocnienia efektu placebo
  • Zwiększenia zaufania do terapii i jej skuteczności [13]

Dla tych pozytywnych procesów proponuje się termin „efekt anandebo”. Słowo „ananda” pochodzi z sanskrytu i oznacza „radość”, nawiązując do potencjalnie przyjemnego i terapeutycznego aspektu parestezji.

Podsumowanie

Emocjonalny kontekst parestezji oraz ich potencjalne zastosowania terapeutyczne podkreślają złożoność tego zjawiska. Mrowienie, często postrzegane jedynie jako objaw, może w rzeczywistości pełnić istotną rolę w procesach emocjonalnych i terapeutycznych. 

Zrozumienie tych aspektów parestezji może mieć istotne implikacje dla praktyki klinicznej, zarówno w kontekście diagnostycznym, jak i terapeutycznym. W kolejnym artykule przyglądamy się bliżej klinicznym manifestacjom parestezji w różnych schorzeniach.

Schorzenia ilustrujące aferentny model parestezji. Perspektywa kliniczna

Literatura

[1] Ayan, C. (2005). Words fail me. Scientific American Mind, 16(2), 74-81.

[2] Haidt, J. (2003). The moral emotions. In R. J. Davidson, K. R. Scherer, & H. H. Goldsmith (Eds.), Handbook of affective sciences (pp. 852-870). Oxford University Press.

[3] Kowalewski, J. (2004). Rhythm and noise: An aesthetics of rock. I.B. Tauris.

[4] Ollendick, T. H. (1998). Panic disorder in children and adolescents: New developments, new directions. Journal of Clinical Child Psychology, 27(3), 234-245.

[5] Chaitow, L., Gilbert, C., & Morrison, D. (2014). Recognizing and treating breathing disorders. Elsevier Health Sciences.

[6] Blood, A. J., & Zatorre, R. J. (2001). Intensely pleasurable responses to music correlate with activity in brain regions implicated in reward and emotion. Proceedings of the National Academy of Sciences, 98(20), 11818-11823.

[7] Grewe, O., Katzur, B., Kopiez, R., & Altenmüller, E. (2010). Chills in different sensory domains: Frisson elicited by acoustical, visual, tactile and gustatory stimuli. Psychology of Music, 39(2), 220-239.

[8] Luthe, W., & Schultz, J. H. (1990). Autogenic therapy. Grune & Stratton.

[9] Stoyva, J., & Budzynski, T. (1979). Biofeedback methods in the treatment of anxiety and stress disorders. In Handbook of behavioral interventions: A clinical guide (pp. 629-662). Wiley.

[10] Spiegel, D., & Bloom, J. R. (1983). Group therapy and hypnosis reduce metastatic breast carcinoma pain. Psychosomatic Medicine, 45(4), 333-339.

[11] Buie, J. J., & Blythe, W. B. (2013). Hypnosis in palliative care. In Oxford Textbook of Palliative Nursing (p. 390). Oxford University Press.

[12] Hui, K. K., et al. (2007). Acupuncture modulates the limbic system and subcortical gray structures of the human brain: Evidence from fMRI studies in normal subjects. Human Brain Mapping, 28(5), 395-407.

[13] Beissner, F., et al. (2015). Placebo-induced somatic sensations: A multi-modal study of three different placebo interventions. PLoS ONE, 10(4), e0124808.

parestezje