Czy zdarza Ci się obudzić w nocy ze zdrętwiałą ręką lub nie mogłeś wstać z toalety, bo za długo scrollowałeś Facebooka, przez co chwilowo straciłeś czucie w nogach lub stopach? Zjawisko to, znane w medycynie jako parestezje, jest przedmiotem intensywnych badań i dyskusji w środowisku medycznym [1]. W tym i kolejnych artykułach zagłębimy się w temat parestezji, odkrywając ich złożoność i znaczenie w diagnostyce medycznej.

Estimated reading time: 5 minut

Spis treści

Dlaczego warto zgłębić temat parestezji?

Parestezje, powszechnie znane jako uczucie mrowienia lub z angielskiego pins and needles, są fascynującym i złożonym zjawiskiem, które dotyka wielu pacjentów w praktyce klinicznej [2].

Doznanie to, choć pozornie proste, kryje w sobie złożoność zarówno pod względem neurobiologicznym, jak i psychologicznym.

W trakcie mojej kariery zawodowej spotkałem się z przypadkami, gdzie parestezje były jedynym zgłaszanym problemem, a pacjenci byli kierowani na zabiegi operacyjne. Niestety, nie zawsze przynosiło to oczekiwane rezultaty. Co więcej, czasem prowadziło do pogorszenia jakości życia, a w najlepszym przypadku nie zmieniało samopoczucia pacjenta.

Diagnostyka różnicowa parestezji jest prawdziwą sztuką. Wymaga nie tylko wiedzy medycznej, ale także umiejętności szerszego spojrzenia na pacjenta.

Mrowienie może być wywołane przez szereg czynników – od prostego ucisku na nerw, poprzez choroby neurologiczne, aż po czynniki psychologiczne, takie jak uwaga czy oczekiwania [3].

Czym właściwie są parestezje?

Parestezje to zmiany odczucia na powierzchni skóry, niezwiązane z bólem ani wrażeniami termicznymi. Jest to doznanie subiektywne, trudne do precyzyjnego opisania i wyjaśnienia innym [4].

W medycynie parestezje zaliczają się do szerszej kategorii obejmującej różnorodne doznania cielesne bez widocznej przyczyny fizycznej [5].

Parestezje mogą obejmować takie odczucia, jak na przykład:

  • Mrowienie
  • Łaskotanie
  • Kłucie
  • Drętwienie
  • Pieczenie
  • Uczucie pełzania robaków pod skórą

Są one charakterystyczne dla wielu zaburzeń neurologicznych, takich jak neuropatia cukrzycowa czy przejściowe niedokrwienie kończyn [6].

Parestezje – co warto wiedzieć?

1. Parestezje mogą być wywoływane nie tylko przez czynniki fizjologiczne, ale także przez skupienie uwagi [7].

2. Badania pokazują, że niemalże dwie trzecie uczestników zgłasza zmienione odczucia skórne wywołane samą uwagą, bez różnic między płciami [8].

3. Nasza wiedza o przyczynach, a także mechanizmach utrzymywania się objawów, którymi pacjenci opisują swoje samopoczucie, wciąż ewoluuje.

4. Ludzkie ciało to dynamiczny system reagujący na zmiany wewnętrzne i zewnętrzne, a nie statyczny układ [9].

5. Tradycyjne podejście, określane jako „naiwny realizm” lub „model biomedyczny”, zakłada, że doznania pacjenta zależą wyłącznie od procesów sensorycznych [10].

6. Jednak odczucia mogą być modyfikowane przez wyższe czynniki poznawcze, takie jak uwaga, afekt czy oczekiwania [11].

Zainteresował Cię temat parestezji?

W kolejnych artykułach z tej serii zagłębimy się w szczegóły anatomii i fizjologii zjawiska, jakim są parestezje, różne modele wyjaśniające ich powstawanie, a także ich znaczenie w diagnostyce i leczeniu różnych schorzeń. 

Śledź całą serię:

Literatura

[1] Tihanyi, B. T., Ferentzi, E., Beissner, F., & Köteles, F. (2018). The neuropsychophysiology of tingling. Consciousness and Cognition, 58, 97-110.

[2] Nordin, M., Nyström, B., Wallin, U., & Hagbarth, K. E. (1984). Ectopic sensory discharges and paresthesiae in patients with disorders of peripheral nerves, dorsal roots and dorsal columns. Pain, 20(3), 231-245.

[3] Beissner, F., Brünner, F., Fink, M., Meissner, K., Kaptchuk, T. J., & Napadow, V. (2015). Placebo-induced somatic sensations: a multi-modal study of three different placebo interventions. PloS one, 10(4), e0124808.

[4] Jackson, F. (1982). Epiphenomenal qualia. The Philosophical Quarterly, 32(127), 127-136.

[5] NINDS. (2019). Paresthesia Information Page. National Institute of Neurological Disorders and Stroke.

[6] Lennertz, R. C., Tsunozaki, M., Bautista, D. M., & Stucky, C. L. (2010). Physiological basis of tingling paresthesia evoked by hydroxy-alpha-sanshool. Journal of Neuroscience, 30(12), 4353-4361.

[7] Michael, G. A., & Naveteur, J. (2011). The tickly homunculus and the origins of spontaneous sensations arising on the hands. Consciousness and Cognition, 20(3), 603-617.

[8] Tihanyi, B. T., Sági, A., Csala, B., Tolnai, N., & Köteles, F. (2016). Body awareness, mindfulness and affect: Does the kind of physical activity make a difference? European Journal of Mental Health, 11(1-2), 97-111.

[9] Ádám, G. (1998). Visceral perception: Understanding internal cognition. Springer Science & Business Media.

[10] Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1985). Hypochondriasis, neuroticism, and aging: When are somatic complaints unfounded? American Psychologist, 40(1), 19-28.

[11] Pennebaker, J. W. (1982). The psychology of physical symptoms. Springer Science & Business Media.

parestezje