Osoby ze schorzeniami neurologicznymi zmagają się z wieloma upośledzeniami poznawczymi, percepcyjnymi, behawioralnymi, a także fizycznymi. Stąd też rehabilitacja neurologiczna łączy w sobie wiele elementów. Program treningu ruchowego musi być z uwagi na to zindywidualizowany dla każdego pacjenta z osobna. Trening ruchowy w neurorehabilitacji wykorzystuje wiedzę z wielu obszarów, takich jak kontrola motoryczna, nauczanie motoryczne, nauka dotycząca ćwiczeń i rehabilitacji.

Niestety nie ma jasnego systemu klasyfikacji interwencji treningu ruchowego, który w zorganizowany sposób pozwoliłby na określenie i nazwanie wielu aktywnych składników treningu (Hart et al., 2014). Z tego powodu w 2020 roku McLoughlin postanowił uporządkować dotychczasową wiedzę (McLoughlin, 2020). Opisane przez niego wytyczne mogą w usystematyzowany sposób pogrupować istotne elementy, jakie powinniśmy wziąć pod uwagę w rehabilitacji pacjentów neurologicznych.

Szacowany czas czytania: 20 minut

CZEGO DOWIESZ SIĘ Z TEGO WPISU

1. Rzeczywisty a przewidywany stan fizyczny

Wiele uzupełniających się bodźców czuciowych ze zmysłu wzroku, propriocepcji, układu przedsionkowego, a nawet baroreceptorów tętniczych (Mittelstaedt, 1996; Ogoh et al., 2018) dostarcza nam informacji na temat tego, gdzie nasze ciało znajduje się w przestrzeni. Stwierdzono, że musimy nauczyć się przewidywać sensoryczne konsekwencje ruchu, zanim będziemy w stanie go kontrolować (Wolpert et al., 2011). Ma to prawdopodobnie miejsce na drodze wnioskowania bayesowskiego. Wnioskowanie bayesowskie to nic innego, jak statystyczny model prawdopodobieństwa. Jest on stale aktualizowany poprzez docierającą do nas informację sensoryczną (Samad et al., 2015; Wolpert, 2014). Przewidywanie wyprzedzające (przetwarzanie predykcyjne) prowadzi do osłabienia bodźców czuciowych na ruchy, które sami zainicjowaliśmy (Blakemore et al., 1998). To właśnie z tego powodu nie jesteśmy w stanie się sami połaskotać. Te zdolności przewidywania pomagają nam kształtować poczucie własności swojego ciała, własnej tożsamości (Dogge et al., 2019) i poczucie sprawczości.

Wszystkie trzy wymienione elementy są niewątpliwie kluczowymi składnikami w procesie nauczania motorycznego (Sato & Yasuda, 2005). W zespole czynnościowych objawów neurologicznych na przykład zaobserwować możemy obniżone zjawisko osłabienia bodźców czuciowych. Może to wyjaśniać po części zaburzenia dysocjacyjne i ruchowe (Pareés et al., 2014).

Osoby ze schizofrenią mogą wykazywać zmiany w umiejętnościach czuciowego przetwarzania predykcyjnego. To może z kolei równie dobrze przyczyniać się do konfliktu w kontekście poczucia własności swojego ciała (Frith et al., 2000). U osób z chorobą Parkinsona wraz z obniżeniem dawki leków dopaminergicznych osłabieniu ulegają bodźce czuciowe (Wolpe et al., 2017). Pacjenci z urazem typu smagnięcia biczem i po wstrząsie mózgu wykazują deficyty poczucia ustawienia głowy w przestrzeni, gdy nie mają dostępu do informacji wzrokowej (Cheever et al., 2016; Chen & Treleaven, 2013; Treleaven et al., 2006), co może wywoływać stale pojawiające się objawy. Z kolei pacjenci po udarze z zespołem odpychania mają zaburzoną percepcję linii pionowej i kierunku grawitacji. To przyczyniać się może do aktywnego odpychania się w stronę zajętą (Karnath, 2007).

Wszystkie powyższe przykłady wskazują na zaburzenie w orientacji przestrzennej (spatial cognition). To właśnie ona pomaga nam określić położenie części ciała w stosunku do otaczającego nas środowiska. Deficyty w orientacji przestrzennej pojawiają się wraz z fizjologicznym starzeniem się (Gazova et al., 2012). Co więcej, są często obecne po udarze (Lunven & Bartolomeo, 2017) i w przypadku chorób neurodegeneracyjnych (Possin, 2010).

Przestrzenna świadomość głębokości, percepcja linii pionowej, a także bariery i punkty orientacyjne znajdujące się w otaczającej nas przestrzeni mogą być ważnymi aspektami dla treningu ruchowego. Co więcej, dodatkowe bodźce czuciowe, orientacja przestrzenna i interakcja z otoczeniem mogą być pomocne jako forma przygotowania do aktywności motorycznych (Stoykov & Madhavan, 2015).

2. Informacja zwrotna w rehabilitacji neurologicznej

W rehabilitacji neurologicznej bardzo duże znaczenie ma informacja zwrotna. Feedback zewnętrzny może dostarczyć informacji o końcowym sukcesie lub rezultacie wykonania ruchu, co zwane jest wiedzą o wyniku. Zewnętrzny feedback czuciowy często określa się mianem feedbacku poszerzonego, ponieważ pacjent wykorzystuje go jako dodatkową informację. Informacja ta może niejako „poprowadzić” jego ruch. Zewnętrzny feedback czuciowy obejmuje instrukcje werbalne i niewerbalne, manualne wspomaganie w celu zablokowania lub poprowadzenia ruchu (Normann, 2018), feedback wzrokowy poprzez wskaźniki laserowe lub lustro, aby dostarczyć informacji na tema prędkości, wielkości i kierunku ruchu. Z kolei biofeedback może zapewnić feedback wzrokowy lub słuchowy na temat aktywności mięśni w trakcie ruchu. Wirtualna rzeczywistość również może dostarczyć dodatkowej informacji o ruchu (Ferreira dos Santos et al., 2016). Natomiast wewnętrzny feedback czuciowy dostarcza informacji na temat kinetyki i kinematyki ruchu. Może wspomagać kontrolę jakości ruchu i zapewnia informację o jego wykonaniu. Ten typ feedbacku nazywamy wiedzą o wykonaniu.

Feedback możemy udzielać pacjentowi cały czas, co jakiś czas lub losowo w celu poprawy warunków uczenia się. Można go udzielać „na żywo”, czyli w trakcie wykonania ruchu. Można go również wykorzystać później (np. w postaci nagrania wideo), aby zweryfikować, jak ruch został wykonany. 

Co więcej, w rehabilitacji neurologicznej wraz z poprawą kontroli motorycznej można stopniowo zmniejszać ilość udzielanej informacji zwrotnej. Nie możemy o tym zapominać z uwagi na to, że uczeń może uznać tę dodatkową informację zwrotną jako niezbędną w celu wykonania efektywnego ruchu. Zjawisko to określa się „efektem prowadzenia” (guidance effect) (Salmoni et al., 1984). Jakkolwiek, efekt ten może nie mieć zastosowania we wszystkich przypadkach. Istnieją bowiem badaniach, w których wykazano, że w niektórych sytuacjach mechanizmy uczenia się oparte na stałym udzielaniu feedbacku przynoszą korzystne rezultaty (Buchanan & Wang, 2012).

W neurorehabilitacji rozważyć należy zatem różne strategie uczenia się u osób z niektórymi schorzeniami neurologicznymi związane z feedbackiem, aby zachować ich funkcję i jakość życia (Donchin & Timmann, 2019).

Rehabilitacja neurologiczna a popełnianie błędów

3. Uczenie się oparte na popełnianiu błędów

Jeżeli rzeczywiste odczucie ruchu różni się od tego, czego oczekiwaliśmy dzięki informacji z przetwarzania predykcyjnego, dochodzi do tzw. błędu predykcyjnego. Może to być błąd dotyczący czasu wykonania, kierunku lub siły ruchu. W miarę poprawiania się kontroli motorycznej ilość błędów predykcyjnych spada wraz z praktyką. Związane jest to z procesem nieświadomego uczenia się opartego na popełnianiu błędów, będącego ważnym elementem nabywania umiejętności.

Uczenie się ruchu sięgania kończyną górną oparte na popełnianiu błędów może obejmować punkt odniesienia, jakim jest sam ruch. Ma to miejsce poprzez porównywanie błędu predykcyjnego do rzeczywistego ruchu (Gonzalez Castro et al., 2011) lub co być może ważniejsze – błąd predykcyjny może zostać porównany z planami poznawczymi i zamiarami związanymi z ruchem sięgania (Day et al., 2016).

Uczenie się oparte na popełnianiu błędów, takie jak na przykład adaptacja chodu na bieżni dwupasmowej, może zachodzić w połączeniu z innymi, mającymi miejsce w tym samym czasie strategiami uczenia się związanego z feedbackiem (Statton et al., 2016). Klinicyści rozważyć powinni połączenie treningu zarówno z jawnymi, jak i utajonymi strategiami nauczania motorycznego (Kleynen et al., 2015). Koncepcja uczenia oparta o zadania wymagające “podwójnej uwagi” wykazuje zachęcające rezultaty w reedukacji chodu u populacji osób po udarze (Cherry-Allen et al., 2018).

4. Uczenie oparte na nagradzaniu w neurorehabilitacji

Nagroda odnosi się bezpośrednio do „istotności” i odpowiada na pytanie, co jest ważne dla danej osoby. Wynikające odpowiedzi behawioralne mogę pozytywnie wzmocnić wybór nowego ruchu i poprawić retencję umiejętności (Galea et al., 2015). Nowe wrażenia czuciowe mogą wywołać rodzaj „zabawowej eksploracji” opartej na poszukiwaniu zmienności w ruchu w nadziei na otrzymanie nagrody. Trudno być w 100 % pewnym co dana osoba uważać będzie za nagrodę (Schultz, 2015). Jakkolwiek włączenie tej strategii do treningu ruchu jest prawdopodobnie ważne w procesie wybierania ruchu przez pacjenta.

Jeśli chodzi o Interaktywną gamifikację, to jest w neurorehabilitacji jak najbardziej możliwa do zastosowania (van den Berg i in., 2016). Może nawet u niektórych osób pozytywnie wpłynąć na motywację oraz zwiększyć dawkę ćwiczeń i ogólnej aktywności fizycznej (Hassett et al., 2016, 2020; Krakauer & Cortés, 2018). Technologia może w przyszłości sprawić, że otrzymywanie „nagród” będzie o wiele łatwiejsze. Na przykład wirtualna rzeczywistość może stworzyć iluzję, że ruch wykonywany jest mocniej, dzięki czemu łatwiej będzie uzyskać gratyfikację (Ballester et al., 2016).

Nagrody wewnętrzne, takie jak poczucie stabilności lub bezpieczeństwa także mogą promować nawyki ruchów. Przykładem mogą być powolne, asymetryczne wzorce chodu, mimo że pacjent na terapii wykazywał już postęp w kontekście prędkości i symetrii. Jeżeli chcemy, aby trening zapełnił pacjentowi gamę alternatywnych sposobów wykonania ruchu i przeniósł się na realny kontekst, to zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne nagrody będą musiały nieść za sobą pewną wartość istotną dla każdego pacjenta (Roemmich & Bastian, 2018).

5. Kognitywne planowanie i wybór ruchu

Ruch składa się z wielu następujących po sobie elementów, które są grupowane razem poprzez proces dzielenia zadania motorycznego na fragmenty. Te fragmenty zadania motorycznego są prawdopodobnie rozprzestrzeniane po korze mózgowej jako plany motoryczne oraz odzyskiwane z pamięci poprzez sieci neuronalne w jądrach podstawnych i móżdżku (Diedrichsen & Kornysheva, 2015). Zamrożenie chodu u osób z chorobą Parkinsona na przykład może wskazywać na problemy z dostępem do wspomnianych planów motorycznych (Heremans et al., 2013). W dystonii uzależnionej od zadania również można doszukiwać się zaburzeń w procesie wyboru planów motorycznych dla danej aktywności (Sadnicka et al., 2017). Podobnie apraksja wynikać może z deficytów w selekcji i planowaniu. Innowacyjne treningi wizualno-motoryczne ukierunkowane na poprawę idealizacji i panowania ruchu mogą mieć duży potencjał w rehabilitacji neurologicznej. Zaliczamy do nich obserwację działania (Pazzaglia & Galli, 2019), wyobrażanie ruchowe (Silva et al., 2018), terapię lustrzaną (Thieme et al., 2019), a także ruch przy muzyce  (Zhang et al., 2017).

W neurorehabilitacji ważne są także procesy metapoznawcze zaangażowane w ocenę informacji zwrotnej oraz poziom myślenia i samoświadomości pacjenta. Przykładem z życia wziętym jest terapia wykorzystująca zasadę wymuszonej konieczności ręki (Taub et al., 2013). Trening zadań wzrokowo-przestrzennych, orientacji przestrzennej i pamięci roboczej wykazują obiecujące rezultaty w celu zredukowania zamrożeń chodu u osób z chorobą Parkinsona (Walton et al., 2018). Z kolei trening metapoznawczej świadomości może wspomóc przeniesienie umiejętności ruchowej na inne zadania u osób po udarze (McEwen et al., 2014). Co więcej, umożliwienie pacjentowi decydowania o rodzaju treningu może w dalszym stopniu poprawiać procesy nauczania motorycznego (Lewthwaite et al., 2015).

Różnorodność w rehabilitacji neurologicznej

6. Ilość praktyki i jej różnorodność w rehabilitacji neurologicznej

Kwestia dawkowania treningu zyskuje coraz więcej uwagi, szczególnie pośród populacji osób po udarze. Dzieje się tak z uwagi na badania na zwierzętach (Kleim et al., 1998; Nudo et al., 1996; Nudo & Milliken, 1996) oraz kilka badań na ludziach, które wykazały obiecujące rezultaty jeżeli chodzi o wyższą dawkę treningu (Birkenmeier et al., 2010; Hsu et al., 2010; Lang et al., 2015; Lohse et al., 2014; Moore et al., 2010). Dawkowanie w tym kontekście oznacza liczbę powtórzeń ruchu lub czas spędzony na aktywnym zaangażowaniu w trening. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat przeczytaj wpis Czy ilość powtórzeń po udarze mózgu ma znaczenie?

Jeśli chodzi o różnorodność, to wykazano, że także wpływa ona na nauczanie motoryczne (Dhawale et al., 2017). Różnorodność została określona przez Bernsteina terminem „powtarzanie bez powtórek” (Ito, 2015). Idea ta podkreśla znaczenie budowania repertuaru wielu rozwiązań ruchowych. Dzięki nim pacjent będzie w stanie poradzić sobie z nieoczekiwanymi zmianami w warunkach zewnętrznych i wewnętrznych. Różnorodność wprowadzana wcześnie w treningu może być konieczna, aby ustalić, jakie możliwości ruchowe posiada pacjent dla danego zadania (Harbourne & Stergiou, 2009). Nauczanie zmienne może zająć więcej czasu, aby nabyć daną umiejętność w porównaniu z nauczaniem zblokowanym. Jakkolwiek w przypadku tego pierwszego retencja umiejętności może być lepsza (Shea & Morgan, 1979). Nauczanie zmienne, jak i zblokowane mogą również poprawić procesy uczenia się (Gerbier & Toppino, 2015).

Co więcej, również odpoczynek może wspomagać proces powrotu do zdrowia. U osób po udarze wykazano, że sen może nawet pomagać w uczeniu się umiejętności ruchowej w trybie „offline” (gdy pacjent nie ćwiczy) (Gudberg & Johansen-Berg, 2015; Siengsukon & Boyd, 2009). Im ruch staje się lepszy, tym uczeń może poszukiwać większej różnorodności, aby zbudować jeszcze lepszą umiejętność (Guadagnoli & Lee, 2004). Trening ruchowy może również pozwolić pacjentom samodzielnie wybrać, w jaki sposób chcą urozmaicić własną praktykę (Wu & Magill, 2011).

7. Biomechanika

Trening ruchowy może być ukierunkowany albo na zmniejszenie, albo zwiększenie stopni swobody w celu poprawy wykonania aktywności. Na przykład orteza na staw skokowy może zapewnić zewnętrzne ograniczenie stopni swobody. To z kolei zapewni stabilność w kostce i kolanie. Co więcej, może także pomóc w bezkolizyjnym przeniesieniu stopy nad podłożem w okresie przeniesienia podczas chodu (Tyson et al., 2013). U niektórych pacjentów ortezy AFO z włókna węglowego mogą stwarzać korzystne warunki dla propulsji i poprawić wydajność energetyczną (Aboutorabi et al., 2017). Dodatkowy sprzęt wspomagający zgięcie grzbietowe stopy może zmniejszyć wpływ zmęczenia na siłę i równowagę u osób ze stwardnieniem rozsianym (McLoughlin et al., 2014). Wykorzystując tego typu sprzęt należy rozważyć biomechaniczne kompromisy pomiędzy stabilnością i mobilnością dla osiągnięcie optymalnego funkcjonalnego ruchu. Oznacza to, że w niektórych przypadkach poświęcenie mobilności na rzecz stabilności (lub odwrotnie) może spowodować, że ruch okaże się optymalny. 

Ograniczenia fizyczne, takie jak przykurcze mięśni i stawów, sztywność mięśni, czy spastyczność także zmieniają biomechanikę (Glazier & Davids, 2009). Z tego powodu rozważyć należy interwencje ukierunkowanie na zwiększenie aktywnego zakresu ruchu w stawach (jeżeli jest to możliwe). Ważne będzie również eksplorowanie optymalnych sposobów kontrolowania nowo uzyskanego zakresu w celu adaptacji i poprawy wykonania ruchu. 

8. Wydolność fizyczna a rehabilitacja neurologiczna

Trening siłowy można wykorzystać w celu poprawy siły w konkretnych funkcjonalnych czynnościach. Może on obejmować np. skurcz koncentryczny, ekscentryczny lub izometryczny. Funkcjonalne wymagania w kontekście mocy i/lub wytrzymałości wpłyną na określenie i progresję obciążenia, ilość powtórzeń i postrzeganą intensywność. Dość powszechnymi problemami, jakie pojawiają się, gdy chcemy podjąć trening siłowy to zaangażowanie do pracy bardzo słabych mięśni. Wpływ mają również urazy mięśniowo-szkieletowe, męczliwość ruchowa i postrzegana, dystonia i spazmy (McCambridge et al., 2019). Jakkolwiek doniesienia naukowe jasno wykazały, że progresywny trening oporowy poprawia siłę u osób ze stwardnieniem rozsianym (Kjølhede et al., 2012). Wykazano również pozytywne rezultaty u osób po udarze (de Sousa et al., 2018), z chorobą Parkinsona  (Filho et al., 2020), a także mózgowym porażeniem dziecięcym (veloso Fernandes et al., 2017). Co więcej, oporowy trening siłowy może mieć pozytywny wpływ również na objętość mózgu i funkcje kognitywne.

Bardzo duże znaczenie ma również obciążenie wywierane na struktury mięśniowo-szkieletowe. Ćwiczenia w tendinopatii, osteoporozie, czy też zwyrodnieniu stanów muszą zostać zindywidualizowane pod kątem obciążenia. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku osób z zerwaniem więzadła, złamaniami przeciążeniowymi i przeciążeniami mięśni. Objętość treningu powinna być zwiększana powoli i stopniowo. Dzięki temu możemy zminimalizować ryzyko kontuzji i wynikających z niej komplikacji w procesie rehabilitacji.

Jeżeli chodzi o wydolność sercowo-naczyniową, to interwencje na nią ukierunkowane mogą poprawić funkcję i jakość życia (Ellis & Motl, 2013; Stoller et al., 2012). Lista korzyści tego typu treningu dla zdrowia i sprawności fizycznej jest długa i dlatego też nie możemy go zignorować. Jest to szczególnie ważny aspekt rehabilitacji neurologicznej, ponieważ poziom aktywności pacjentów neurologicznych jest często bardzo niski (Rimmer & Lai, 2015). Istotny jest również pozytywny wpływ ćwiczeń aerobowych na zdrowie mózgu. Ćwiczenia aerobowe mogą kształtować odpowiednie warunki dla zachodzenia procesów neuroplastyczności i uczenia się (Moriarty et al., 2019;). Co więcej, po czasie może również wykazywać potencjał „neuroochronny” przeciw różnym schorzeniom zwyrodnieniowym, takim jak choroba Parkinsona (Schenkman et al., 2017).

9. Zewnętrzne i wewnętrzne skupienie uwagi

Skupienie uwagi odnosi się do tego, w jaki sposób pacjent odbiera selektywne bodźce czuciowe pomagające zainicjować i kontrolować ruch. W pierwszym przypadku uwaga może być skupiona na jakości ruchu poszczególnych części ciała i charakterystycznych technikach lub odczuciach fizycznych. Ten typ uwagi zwany jest skupieniem wewnętrznym. Skupienie wewnętrzne może być przydatne w celu rozpoczęcia i zrekrutowania ruchu.

Jakkolwiek skupienie wewnętrzne może również wpływać negatywnie, jeżeli nazbyt komplikuje proces planowania. Uniemożliwia wtedy automatyczną selekcję oczekiwanych planów motorycznych (Lohse et al., 2014; Song, 2019). To właśnie zbyt duże skupienie wewnętrzne może być powodem pogorszenia wyników w różnych schorzeniach. Przykładem mogą być funkcjonalne zaburzenia neurologiczne (FND) (Espay et al., 2018), dystonia (Sadnicka et al., 2017), a także „dławienie się” pod presją w sporcie (Cappuccio et al., 2018). Skupienie wewnętrzne może nawet zwiększać odczucia bólowe poprzez nadmierną czujność na ból (Vossen et al., 2018).

Częściej wykorzystywane w treningu ruchowym jest natomiast skupienie zewnętrzne. Przekierowuje ono ucznia na informacje o tym, jaki wpływ będzie mieć dany ruch na otoczenie zewnętrzne. Wiele badań wykazuje, że dla nauczania motorycznego lepszym wyborem jest stosowanie skupienia zewnętrznego niż wewnętrznego (Wulf, 2013). Wiele różnych rodzajów zewnętrznych wskazówek sensorycznych może wspomóc ułatwianie poruszania się w chorobie Parkinsona (Cassimatis et al., 2016). Jakkolwiek w rehabilitacji neurologicznej osób po udarze względna funkcja skupienia wewnętrznego i zewnętrznego nie jest już tak jasna (Kal et al., 2019). W neurorehabilitacji klinicyści muszą być przygotowani na konieczność wykorzystania różnych rodzajów skupienia uwagi w celu poprawy nauczania motorycznego. 

Bardzo przydatnym narzędziem jest również podwójne zadanie. Podwójne zadanie, czyli równoczesne wykonanie dodatkowego zadania ruchowego lub mentalnego, może zwiększyć poziom automatyzmu ruchu. Takie warunki sprawiają, że mózg jest zmuszony do kontynuowania wykonywania ruchu, podczas gdy uwaga przekierowywana jest na drugie zadanie. Interwencje obejmujące podwójne zadanie mogą korzystnie symulować sytuacja z prawdziwego życia. Jakkolwiek trzeba również uważać, aby nieudane próby wykonania zadania tego typu nie pogorszyły motywacji pacjenta. Co więcej, musimy upewnić się, że nie doprowadzą one do upadku i urazu (Heinzel et al., 2016).

10. Przekonania i poczucie sprawczości pacjenta w neurorehabilitacji

Pewność swoich umiejętności i przekonanie, że trening pomoże poprawić funkcję i wykonanie danych aktywności są kluczowe. Mogą być nawet jednymi z najważniejszych czynników wpływających na powodzenie treningu ruchowego w rehabilitacji neurologicznej. Niskie oczekiwania dotyczące ćwiczeń oraz strach przed upadkiem to natomiast znaczne bariery. Uniemożliwiają one pacjentom pełne i oddane zaangażowanie się w trening (Ellis et al., 2011). Przekonania te są motorem napędowym dla zachowania tak podczas terapii, jak i poza nią. Z tego też powodu w neurorehabilitacji niezbędne jest wdrożenie strategii związanych z motywacją i zmianą zachowania (Ellis & Motl, 2013; Michie et al., 2011). W programach treningowych warto wykorzystywać pomiary samosprawczości. Dlaczego? Ponieważ wykazano, że w chorobach neurologicznych z większym prawdopodobieństwem przewidują kwestie związane ze zdrowiem psychicznym, niepełnosprawnością i jakością życia (Shulman et al., 2019).

Strach przed bólem spowodowanym ruchem i przekonania dotyczące pewnych „bezpiecznych” lub „poprawnych” postaw mogą dodatkowo sprawiać, że pacjent będzie unikał poruszania się. Taki strach określa się jako kinezjofobię (Kori, 1990). Strach przed poruszaniem się będzie w konsekwencji ograniczał możliwości treningu i eksplorowanie różnych sposobów wykonania danej aktywności. W przypadku bólu przewlekłego utrzymywać się może błędne koło ograniczonej kontroli motorycznej. To z kolei skutkować będzie tym, że w przyszłości trening będzie musiał zostać ukierunkowany na wiele spośród zasad treningu ruchowego. W rehabilitacji neurologicznej warto zadbać o to, aby pacjent posiadał możliwość wyboru. Dodatkowo należy zapewnić mu autonomię oraz zbudować pewność siebie. To pozwoli na stworzenia warunków do tzw. samonapędzającego się pozytywnego uczenia (Wulf & Lewthwaite, 2016).

Podsumowanie

Opisane komponenty rehabilitacji neurologicznej kategoryzują dziesięć wzajemnie powiązanych ze sobą czynników, które oddziałują na trening ruchowy. Podczas rehabilitacji możemy wpłynąć na nie dzięki zastosowaniu różnych strategii. Wytyczne te skupiają w sobie najważniejsze zasady z różnych dziedzin związanych z neurologią i rehabilitacją. Zaliczyć do nich możemy nauczanie motoryczne i kontrolę motoryczną, naukę o ćwiczeniach fizycznych oraz obszar samoopieki. Dzięki nim możemy zidentyfikować słabsze komponenty, nad którymi konieczne jest popracowanie. Pozwalają one także zwrócić uwagę na aspekty, których wcześniej nie rozważaliśmy. To z kolei może dostarczyć nam wielu istotnych informacji i wskazówek pomocnych w procesie podejmowania decyzji klinicznych. 

Literatura

Pobierz listę

udar