Spastyczność w stwardnieniu rozsianym – szkodzi czy pomaga? 

Spastyczność pojawiająca się w stwardnieniu rozsianym może dotykać nawet od 60 do 90 % chorujących (Rizzo et al. 2004; Arroyo et al. 2011; Smith et al. 1991) i jest najczęściej spotykana w kończynie dolnej, co sprawia, że ma nieodłączny związek z chodem.

Szacowany czas czytania: 7 minut

Spastyczność w SM – skutki

Spastyczność w stwardnieniu rozsianym utrudniać może chodzenia czy przemieszczanie się z pomocą wózka, samoobsługę, a także czynności higieniczne. Prowadzi również do problemów wtórnych, np. bólu czy odleżyn. Ponadto spastyczność może pogarszać inne symptomy SM, takie jak zmęczenie czy zaburzenia snu (Oreja-Guevara, González-Segura, and Vila 2013). 

Wszystkie wspomniane negatywne skutki wynikające ze spastyczności znacznie pogarszają jakość życia. Co więcej, często zakłócają rehabilitację, uniemożliwiając uzyskanie pożądanych efektów (Ward 2003). W dzisiejszym wpisie zajmiemy się szczególnie wpływem spastyczności na chód pacjentów z SM. 

Spastyczność w stwardnieniu rozsianym – w jaki sposób wpływa na chód? 

Obecność spastyczności w zginaczach podeszwowych u osób ze stwardnieniem rozsianym została skorelowana z podwyższonym zużyciem tlenu w trakcie chodu na bieżni (Olgiati, Burgunder, and Mumenthaler 1988). Co więcej, wiązała się również z gorszymi wynikami w testach takich, jak T25FW, test wstań i idź, test 6-minutowego marszu. Upośledzenie chodu na bazie wyników MSMS-12 (The 12-item Multiple Sclerosis Walking Scale) także było postrzegane gorzej (Sosnoff et al. 2011). 

W pewnym badaniu (Balantrapu et al. 2014) postanowiono potwierdzić wyniki i rozszerzyć zakres wykonanych do tej pory badań i przeanalizować, jak spastyczność kończyny dolnej wpływa na możliwość chodu, postrzegane upośledzenie chodu, zużycie tlenu na skutek chodu, możliwość swobodnego przemieszczania się na co dzień, a także na przestrzenne i czasowe parametry chodu.

W teście 6-minutowego marszu dystans, jaki pokonali pacjenci ze spastycznością kończyny dolnej w porównaniu do pacjentów bez niej był znacznie krótszy. W testach Wstań i Idź oraz T25FW (Timed 25-Foot Walk) czas pokonania danego odcinka był również dłuższy w przypadku osób ze spastycznością kończyny dolnej.

Na podstawie wyników MSWS-12 postrzegane przez pacjentów upośledzenie chodu było znacznie gorsze u osób ze spastycznością, a zużycie tlenu u tych chorych znacznie wyższe.

Parametry chodu u chorych na SM ze spastycznością również wypadły gorzej. Prędkość i kadencja były znacznie niższe. Wykazano także, że spastyczność wpływa na podpór jednonóż, podpór obunóż i długość kroku. Ponadto w innym badaniu wykazano, że patologiczne wzmożone napięcie oddziałuje na chód poprzez zmniejszony zakres ruchu w stawach i zmiany w rekrutacji mięśniowej (Pau et al. 2015).

Ponadto w kontekście swobodnego przemieszczania się na co dzień osoby ze spastycznością wykonywały znacznie mniej kroków niż chorzy bez niej. 

Czy zniwelowanie spastyczności może pogorszyć funkcję w stwardnieniu rozsianym?

Mimo że wydaje się, iż spastyczność znacznie pogarsza chód pod różnym względem, to istnieją sytuacje, w których przyjęcie pozycji stojącej, jak i sam chód nie byłby bez niej możliwy (Henze et al. 2017). W takich sytuacjach wdrożenie leczenia farmakologicznego może nie być konieczne. 

Jeżeli u pacjenta z SM spastyczność jest w większym stopniu korzystna, niż szkodliwa, to celem terapii nie będzie jej zlikwidowanie. W takim przypadku nasze interwencje i stosowane techniki będą miały na celu poprawę funkcji motorycznych, kontroli motorycznej, elastyczności tkanek i zakresu ruchomości, a w konsekwencji zmniejszenie bólu, zapobieganie wtórnym problemom i ogólna poprawa jakości życia. 

Co to oznacza w praktyce?

Podsumowując wyniki te wskazują spastyczność w stwardnieniu rozsianym negatywnie wpływa na zdolność chodu, tak na parametry, jak i na funkcję oraz podkreślają konieczność optymalizacji spastyczności poprzez leczenie i rehabilitację tak, aby poprawić możliwość przemieszczania się i jakość życia chorych z SM.

„Optymalizacja” spastyczności polegać będzie na rozpoznaniu, kiedy pewien stopień spastyczności jest dla pacjenta użyteczny i pomaga w przemieszczaniu się, a kiedy wpływa ona negatywnie i szkodliwie na chód oraz zastosowaniu interwencji, które pozwolą nad nią zapanować.

Nie wiesz, jak pracować z pacjentami ze spastycznością lub nie osiągasz takich efektów, jakie by satysfakcjonowały Twojego pacjenta, jak również Ciebie?

Zapisz się na hybrydowy kurs „Spastyczność w Ujęciu Osteopatycznym – Kończyna Dolna” i skutecznie zapanuj nad spastycznością u swoich pacjentów neurologicznych. Kliknij link poniżej i dowiedz się więcej.

Spastyczność w Ujęciu Osteopatycznym – Kończyna Dolna

Literatura

Arroyo, Rafael, Carlos Vila, and Steve Clissold. 2011. “Retrospective Observational Study of the Management of Multiple Sclerosis Patients with Resistant Spasticity in Spain. The ‘5E’ Study.” Expert Review of Pharmacoeconomics & Outcomes Research. https://doi.org/10.1586/erp.11.6.

Balantrapu, Swathi, Jacob J. Sosnoff, John H. Pula, Brian M. Sandroff, and Robert W. Motl. 2014. “Leg Spasticity and Ambulation in Multiple Sclerosis.” Multiple Sclerosis International 2014 (June): 649390.

Olgiati, R., J. M. Burgunder, and M. Mumenthaler. 1988. “Increased Energy Cost of Walking in Multiple Sclerosis. Effect of Spasticity, Ataxia, and Weakness.” Archives of Physical Medicine and Rehabilitation 69 (10): 846–49.

Oreja-Guevara, C., D. González-Segura, and C. Vila. 2013. “Spasticity in Multiple Sclerosis: Results of a Patient Survey.” The International Journal of Neuroscience 123 (6): 400–408.

Pau, Massimiliano, Giancarlo Coghe, Federica Corona, Maria Giovanna Marrosu, and Eleonora Cocco. 2015. “Effect of Spasticity on Kinematics of Gait and Muscular Activation in People with Multiple Sclerosis”. Journal of the Neurological Sciences 358 (1-2): 339–44.

Rizzo, M. A., O. C. Hadjimichael, J. Preiningerova, and T. L. Vollmer. 2004. “Prevalence and Treatment of Spasticity Reported by Multiple Sclerosis Patients.” Multiple Sclerosis  10 (5): 589–95.

Sosnoff, Jacob J., Eduard Gappmaier, Amy Frame, and Robert W. Motl. 2011. “Influence of Spasticity on Mobility and Balance in Persons with Multiple Sclerosis.”. Journal of Neurologic Physical Therapy: JNPT 35 (3): 129–32.