Zespół górnego otworu klatki piersiowej (TOS) jest złożonym schorzeniem, które obejmuje ucisk struktur nerwowo-naczyniowych przebiegających przez otwór klatki piersiowej. Stan ten może objawiać się różnymi objawami i stanowi poważne wyzwanie dla diagnostyki i leczenia. Niedawny kompleksowy przegląd opublikowany w Journal of Athletic Training rzuca światło na zawiłości TOS, dostarczając cenny wgląd w jego epidemiologię, diagnostykę i rehabilitację.

Estimated reading time: 5 minut

Spis treści artykułu

Podział zespołu górnego otworu klatki piersiowej

TOS dzieli się zasadniczo na trzy typy w zależności od dotkniętych struktur: neurogenne, tętnicze i żylne. Neurogenny TOS, najczęstszy typ, obejmuje ucisk nerwów splotu ramiennego. Tętnicze TOS obejmuje ucisk tętnicy podobojczykowej, a żylne TOS obejmuje ucisk żyły podobojczykowej. Każdy typ charakteryzuje się unikalnymi objawami i stanowi wyzwanie zarówno dla diagnozy, jak i leczenia.

Występowanie

Częstość występowania TOS jest bardzo zróżnicowana ze względu na złożoną prezentację i wyzwania związane z dokładną diagnozą. Wśród określonych populacji, takich jak sportowcy (np. baseballiści, pływacy), częstość występowania jest znacznie wyższa ze względu na powtarzalne ruchy i wymagania fizyczne ich sportów.

Co więcej, schorzenie to często nie zostaje zdiagnozowane. Szacunkowa częstość występowania waha się od 30 do 5000 na 1 milion osób i wzrasta do 28 przypadków neurogennego TOS i 8 przypadków żylnego TOS na 1 milion osób rocznie.

Patofizjologia i czynniki ryzyka rozwinięcia górnego otworu klatki piersiowej

TOS wynika z ucisku w jednym z trzech potencjalnych miejsc: trójkącie międzyżebrowym, przestrzeni obojczykowo-barkowej lub przestrzeni podbarkowej.

Ucisk mogą powodować wrodzone anomalie, urazy lub powtarzające się obciążenie. Osoby uprawiające sporty wymagające ruchów nad głową są szczególnie podatne na urazy ze względu na powtarzające się ruchy odwiedzenia i wyprostu. To może prowadzić do rozwoju mięśni i późniejszego ucisku struktur nerwowo-naczyniowych.

Czynniki ryzyka TOS obejmują żebra szyjne lub pasma włókniste, odchylenia postawy, mocno rozwinięte mięśnie i powtarzające się urazy przeciążeniowe. Tak ja wspomniano wyżej, mocno rozwinięte mięśnie łopatki i piersiowy mniejszy mogą przyczyniać się do ucisku w górnym otworze klatki piersiowej.

Obraz kliniczny

Objawy TOS mogą się znacznie różnić w zależności od typu. Neurogenne TOS zwykle objawia się bólem, parestezjami, a także osłabieniem szyi, barku i ramienia. Ból ten często nasila się podczas wykonywania czynności nad głową.

TOS żylny charakteryzuje się rozproszonym bólem barku i ramienia, obrzękiem i sinicą. Tętnicze TOS często objawia się nietolerancją zimna, bladością i brakiem tętna w chorej kończynie.

Biorąc pod uwagę nakładanie się objawów z innymi schorzeniami, TOS jest często uważany za diagnozę wykluczającą. Stany takie jak zespół cieśni nadgarstka, radikulopatia szyjna i patologie stożka rotatorów muszą zostać wykluczone poprzez dokładne badanie kliniczne i testy diagnostyczne.

Diagnoza

Diagnozowanie TOS jest trudne ze względu na brak jednego ostatecznego testu. Zamiast tego zaleca się połączenie testów klinicznych i badań obrazowych.

Powszechnie stosowane testy kliniczne obejmują test Roosa, test Adsona i test uniesionego ramienia. Testy te, chociaż popularne, mają zmienną czułość i swoistość.

Techniki obrazowania, takie jak USG, MRI i tomografia komputerowa, mogą pomóc w identyfikacji nieprawidłowości strukturalnych przyczyniających się do ucisku.

Więcej na temat badania klinicznego w kierunku górnego otworu klatki piersiowej znajdziesz TUTAJ.

Rehabilitacja i leczenie TOS

Rehabilitacja odgrywa kluczową rolę w leczeniu zespołu górnego otworu klatki piersiowej, szczególnie w przypadku neurogennego TOS.

Zalecane jest podejście multimodalne, które obejmuje terapię manualną, rozciąganie, ćwiczenia wzmacniające i trening postawy.

Konkretne techniki rehabilitacji obejmują:

Mobilizacja tkanek miękkich.

Techniki takie jak bezpośredni ucisk i mobilizacja tkanek miękkich wspomagana narzędziami mogą pomóc zmniejszyć napięcie mięśni i poprawić elastyczność.

Mobilizacja stawów

Mobilizacja pierwszego żebra, kręgosłupa piersiowego i połączenia szyjno-piersiowego może pomóc zwiększyć przestrzeń w ujściu klatki piersiowej i zmniejszyć ucisk.

Rozciąganie

Ostrożne rozciąganie mięśnia piersiowego większego i mniejszego, mięśni łopatki i innych zaangażowanych mięśni może pomóc złagodzić objawy bez nasilania ucisku.

Ćwiczenia terapeutyczne

Kluczowe znaczenie ma wzmocnienie mięśni stabilizujących łopatkę, w szczególności środkowej i dolnej części mięśnia czworobocznego oraz mięśnia zębatego przedniego. Ćwiczenia powinny przechodzić od skurczów izometrycznych o niskiej intensywności do bardziej dynamicznych ruchów w miarę poprawy stanu pacjenta.

Oddychanie i stabilność core

Trening oddychania przeponowego może zmniejszyć użycie mięśni pomocniczych, które przyczyniają się do ucisku. Ćwiczenia stabilności core pomagają wspierać ogólną postawę i biomechanikę.

    W przypadku żylnego i tętniczego TOS często wymagana jest interwencja chirurgiczna. Po niej w większości przypadków następuje ustrukturyzowany program rehabilitacji w celu zapewnienia optymalnego powrotu do zdrowia i aktywności.

    Podsumowanie

    Zespół ujścia klatki piersiowej to wieloaspektowe schorzenie wymagające kompleksowego i zindywidualizowanego podejścia do diagnostyki i leczenia. Najnowsze badania podkreślają znaczenie multimodalnej strategii rehabilitacji, łączącej terapię manualną, określone ćwiczenia i edukację pacjenta w celu skutecznego radzenia sobie z objawami i poprawy jakości życia. W przypadku sportowców i innych osób dotkniętych TOS, zrozumienie podstawowych mechanizmów i przestrzeganie ustrukturyzowanego programu rehabilitacji może znacznie poprawić wyniki i ułatwić powrót do szczytowej wydajności.

    Literatura

    Greg Hock, Andrew Johnson, Patrick Barber, Cassidy Papa; Current Clinical Concepts: Rehabilitation of Thoracic Outlet Syndrome. J Athl Train 1 July 2024; 59 (7): 683–695.