ZGINAĆ CZY NIE ZGINAĆ? Czy istnieje związek między zgięciem odcinka lędźwiowego kręgosłupa podczas dźwigania, a bólem okolicy lędźwiowo-krzyżowej? Przegląd systematyczny z metaanalizą.

Ból pleców w okolicy lędźwiowo-krzyżowej jest przodującą przyczyną niepełnosprawności na całym świecie, staje się również coraz większym problemem w krajach o niskich i średnich dochodach (Buchbinder et al. 2013). Wraz z bólem pleców obecnym na szeroką skalę na całym świecie, pojawia się również kwestia bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy. Aby zapobiegać lub zminimalizować “urazy w miejscu pracy” okolicy lędźwiowo-krzyżowej, personel odpowiadający za bezpieczeństwo oraz pracownicy służby zdrowia zalecają stosowanie “technik poprawnego dźwigania”. Celem przytaczanego badania była ocena, czy zgięcie kręgosłupa lędźwiowego podczas dźwigania jest czynnikiem ryzyka dla sprowokowania lub utrwalania bólu okolicy lędźwiowo-krzyżowej oraz czynnikiem rozróżniającym osoby „z” oraz „bez” bólu pleców.

W jaki sposób weryfikowano badania nad bólem pleców?

Autorzy w celu weryfikacji doniesień naukowych w obszarze zgięcia kręgosłupa lędźwiowego przeszukali następujące bazy ProQuest, CINAHL, MEDLINE i Embase. W ten sposób wyselekcjonowano grupę badań, które opublikowano do 21 kwietnia 2018 roku. Artykuły zostały ocenione według listy kontrolnej tak aby oszacować i podsumować jakość badań, jak i aspekty bólu pleców jakie poruszały. Do oceny jakości oraz podsumowania całościowej pewności dowodów wykorzystano klasyfikację GRADE.

Poszukiwania wykazały 2289 badań, z których 2255 już na podstawie tytułu i abstraktu nie spełniło kryteriów włączenia do metaanalizy. Ostatecznie 13 artykułów z całkowitą liczbą 697 uczestników spełniło kryteria włączenia do przeglądu. Ogólna jakość dowodów została oceniona jako “niska” z wysokim ryzykiem tendencyjności. Może oznaczać to, że pomimo tak wielu badań nad bólem pleców wciąż trudno znaleźć te naprawdę wartościowe.

Wyniki oraz kliniczne implikacje

Przegląd wykazał niską jakość dowodów wskazujących na związek pomiędzy zgięciem kręgosłupa lędźwiowego podczas dźwigania a prowokowaniem lub utrwalaniem bólu okolicy lędźwiowo-krzyżowej.

“Dobra mechanika ciała” jest traktowana, jako sposób zapobiegania oraz leczenia bólu okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Bardzo często metoda “dobrej mechaniki ciała” jest bez dyskusji uznawana za skuteczną. Dogmat ten funkcjonuje również w fizjoterapii w wielu krajach na świecie.

Podczas gdy takie zalecenia jak “utrzymuj prosty kręgosłup” oraz “dźwigaj nogami” są brane jako pewnik w zapobieganiu i leczeniu bólu pleców okolicy lędźwiowo-krzyżowej, ten przegląd systematyczny sugeruje, że zgięcie kręgosłupa nie jest czynnikiem predysponującym do bólu czy urazu odcinka lędźwiowo-krzyżowego.

Zalecenie unikania zginania kręgosłupa lędźwiowego podczas dźwigania może zwiększyć strach, a co za tym idzie zmniejszyć aktywność fizyczną. Porównanie trzech krajowych wytycznych (O’Connell et al. 2016) dotyczących radzenia sobie z bólem okolicy lędźwiowo-krzyżowej, wskazuje przede wszystkim na zaoferowanie “wysokiej jakości edukacji” w kontekście powrotu do pracy oraz przewidywanego przebiegu/skutku epizodu bólu pleców w okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Unikanie zginania odcinka lędźwiowego nie znalazło się w żadnej z wytycznych (O’Connell et al. 2016).

Od 1999 roku badania wykazują brak obecności biomechanicznego dowodu na skuteczność ”utrzymywania prostych pleców” (4), jednakże “mechanika ciała” oraz “chronienie pleców” są nadal niesłusznie powielanym przez fizjoterapeutów, lekarzy i innych „specjalistów” narzędziem terapeutycznym.

Wnioskiem tego badania jest, że nie ma wiarygodnego dowodu, który sugerowałby, że bardziej zgięty odcinek lędźwiowy podczas dźwigania jest czynnikiem ryzyka wystąpienia lub utrwalenia bólu kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym lub też czynnikiem różnicującym ludzi odczuwających i nie odczuwających bólu w tej części kręgosłupa.

Literatura:

Saraceni N, Kent P, Ng L, Campbell A, Straker L and O’Sullivan P (2020) To Flex or Not to Flex? Is There a Relationship Between Lumbar Spine Flexion During Lifting and Low Back Pain? A Systematic Review With Meta-analysis. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy, 50(3), 121-130.

Buchbinder, R., Blyth, F., March, L., Brooks, P., Woolf, A. and Hoy, D., 2013. Placing the global burden of low back pain in context. Best Practice & Research Clinical Rheumatology, 27(5), pp.575-589.

O’Connell, N., Cook, C., Wand, B. and Ward, S., 2016. Clinical guidelines for low back pain: A critical review of consensus and inconsistencies across three major guidelines. Best Practice & Research Clinical Rheumatology, 30(6), pp.968-980.

van Dieën, J., Hoozemans, M. and Toussaint, H., 1999. Stoop or squat: a review of biomechanical studies on lifting technique. Clinical Biomechanics, 14(10), pp.685-696.